|
Мўминларнинг кофирларни дўст тутиши
Аллоҳ Таоло деди:
لاَّ يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاء مِن دُوْنِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَن يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللّهِ فِي شَيْءٍ إِلاَّ أَن تَتَّقُواْ مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللّهِ الْمَصِيرُ
«Мўминлар мўминларни қўйиб, кофирларни дўст тутмасинлар! Ким шундай қилса, бас, Аллоҳга ҳеч нарсада эмас (яъни Аллоҳга бегонадир). Магар улардан эҳтиёт бўлиб турсаларингиз (юзаки муомала қилсангиз жоиздир), Аллоҳ сизларни Ўзининг (азобидан) огоҳ қилур. Ва фақат Аллоҳга қайтажаксиз» [Оли Имрон 28]
Яъқуб ва Саҳл «تَقِيَّةً » деб ўқиди. У Ҳасан ва Мужоҳиднинг қироатидир. Қолганлар эса «تُقَاةً » деб қироат қилишди. Қомусул муҳитда: «Тавқия – қўриқлаш ва сақлашдир», дейилган. Оятдаги мана шу насс унинг мавзусини кўрсатиб турибди. «تَقِيَّةٌ » калимасининг мана шу луғавий маъноси бу оятдаги шу калима англатадиган маънони кўрсатиб турибди. Унинг шаръий маъноси собит бўлмагани учун уни луғавий маъно билан тафсир қилиш лозим бўлади. Биз оятнинг умумий маъносини ва тафсилотини фақат шу асосда тушуна оламиз. Аммо бу оятнинг нозил бўлиши сабаблари ҳақида ворид бўлган ҳадисларга келсак, улар агар саҳиҳ бўлса оятда келган нарса тафсилотларига етакласа-да, лекин унинг мавзусини ҳам, жумлаларининг луғат ва шариат далолат қилган маъноларини ҳам ўзгартирмайди. Оятнинг мавзуси эса унинг жумлаларида очиқ кўриниб турибди. У мўминларнинг кофирларни дўст тутиши мавзусидир. Зеро насс қуйидагича:
لاَّ يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاء مِن دُوْنِ الْمُؤْمِنِينَ
«Мўминлар мўминларни қўйиб, кофирларни дўст тутмасинлар!»
[Оли Имрон 28]
Агар бирон оят ёки бир неча ҳадислар муайян мавзуда келса улар шу мавзуга хос бўлиб, ундан бошқасини ўз ичига олмайди. Демак масала мўминларнинг кофирларни дўст тутиши масаласи бўлиб, бу оят бундан кескин қайтариб келди. Бу шу мавзудаги ягона оят эмас. Чунки бу мавзуда бир неча оятлар келган. Масалан Аллоҳ Таолонинг ушбу қавли каби:
بَشِّرِ الْمُنَافِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَاباً أَلِيماً * الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاء مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ
«Бундай мунофиқларга улар учун аламли азоб борлигидан «хушхабар» бериб қўйинг! Улар мўминларни қўйиб кофирларни дўст тутадилар»
[Нисо 138-139]
317-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434